Có thể nói mà không sợ sai rằng trước năm 1975 hay khoảng thời gian gần đó, ở miền Bắc đã có một cái gì đó tương tự như hiện tượng libido trong học thuyết của Freud. Lúc đó, dường như mọi người đều tin rằng lãnh tụ của mình là những người tuyệt vời, là những người yêu thương đồng bào hết mực. Cho nên người ta, dù rất nhiều khó khăn, nhưng quả thật đã thương yêu nhau thật sự, đã đối xử với nhau theo đúng nghĩa của từ đồng bào. Quê tôi lúc đó nhà không cần đóng cửa mà không bao giờ mất trộm. Những người ở Hà Nội nói rằng hồi đi sơ tán năm 1972 nhà cứ bỏ đó mà sau này về cũng không suy suyển gì. Chỉ đến sau này, khi phát hiện ra rằng, kết quả của cái gọi là giải phóng miền Nam chỉ là: “Tướng tấn, tá tạ, úy yến, lính chiến hai búp bê” và “Ta đã thấy những chỗ lõm chỗ lồi trên mặt trăng sao. Những vết bùn trên tận đỉnh chín tầng cao” (thơ Việt Phương) thì lòng người mới bắt đầu li tán.