Vai trò của Nhà nước

Nhà nước và nhân dân là hai thực thể. Liên hệ hai thực thể này thế nào mới đúng?

Ngày xưa thời phong kiến người ta tin Vua là thực thể được trời chọn để cai trị thần dân. Thần quyền là huyền thoại bị lạoi dần trong thời kỳ Âu châu có kỷ nguyên Ánh sáng vào thế kỷ 17, 18. Trong thời gian này các triết gia tên tuổi như Emmanuel Kant hay John Locke lý luận con người sinh ra tự do và bình đẳng, ai cũng có quyền sống, quyền tự do, quyền sở hữu tài sản và mưu cầu hạnh phúc.

Locke quan niệm liên hệ dân và nhà nước là hai bên ký hợp đồng: dân giao cho NN quản trị việc công để bảo đảm sao cho dân có tự do, hạnh phúc tốt hơn và dân có quyền truất phế người không tuân thủ hợp đồng.

100 năm sau cuốn Hai Khế Ước của J. Locke được phổ biến, dân Mỹ làm cách mạng tách khỏi Vương quốc Anh (1776). Bản tuyên ngôn độc lập VN năm 1945 vang vọng triết lý của Locke.

Vào những năm này của thế kỷ XXI, Nhà nước không thể coi dân là con đẻ để áp đặt luật lệ chủ quan lên đầu họ. NN hiện tại phải trở về với tinh thần tuyên ngôn 1945:

"Hỡi đồng bào cả nước, Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc". "